Teitler heeft een onderwijsklassieker geschreven: 'Lessen in orde, handboek voor de onderwijspraktijk'. Het is ook een soort bijbel voor startende docenten. O.a. te bestellen via bol.com. Op verzoek schreef hij alvast een aantal tips voor de startende docenten van SVO|PL over die eerste lessen. Peter Teitler: "Heel belangrijk is dat je vasthoudt aan een vaste structuur, zeker in die eerste lessen:
I. Voor de les begint
- Planning maken
A. Plattegrond
- Hoe is de opstelling: rijtjes, groepjes, carré? Wie zit waar?
B. Algemene regels
- Zo moet er gewerkt worden: Optimaal en Ongestoord
C. Routines bepalen
- Voor het gebruik van het lokaal
- Voor het gebruik van lesmaterialen:
o 'Vergeten'spullen halen, bv. in kluisje.
o Spullen vergeten, wat dan?
- Voor het klassengesprek:
o Eén tegelijk aan het woord
o Vinger opsteken als je wat wilt zeggen
o Voor het te laat komen
- Voor w.c.-gebruik
- Voor mobieltjes
D. Consequenties
- Van onprettig naar onwettig: (eerst waarschuwen, dan pas straf)
E. Activiteiten
- Wat gaan we deze les doen?
II. De eerste les
Regels en routines vertellen, verwachtingen uitspreken
A. Welkom heten bij de deur, namen van aanwezigen nalopen (klassenboek?)
B. Op het bord: het programma, je naam en welke spullen de leerlingen bij zich moeten hebben
C. Regels en routines vertellen en uitleggen/toelichten
D. Verwachting uitspreken dat je een leuke tijd met de klas zult hebben, dat er goed gewerkt gaat worden en dat de resultaten goed zullen zijn
E. Algemeen doel van het vak + doel van de les aangeven
F. Instructie (eerst vragen naar aanwezige kennis, dan instructie geven over de lesstof) zeg of noteer op het bord hoe lang de instructie duurt
G. Les afsluiten:
- Terugblik
- Huiswerk
- Op je plaats blijven
- Gedag zeggen bij de deur
III. De rest van het jaar
Dit werk- en omgangsysteem consequent handhaven totdat jij de regie hebt en leerlingen doen wat jij wilt (dat kan het hele jaar duren)
Uitgewerkt in een concreet stappenplan voor de eerste les(sen):
1. Wees op tijd bij je lokaal, dan
2. Ontvang je de leerlingen, je maakt in de deuropening contact door ze goedemorgen of goedemiddag te wensen.
3. Hebben leerlingen een pet op (als dat niet mag), jas aan of eten of drinken ze, zeg er dan bij binnenkomst iets van in de vorm van een vraag: Doe jij zo je pet af? Spuug je het zo uit? Hang je je jas aan de kapstok?
4. Op het bord schrijf je (de eerste les) je naam.
5. Op het bord schrijf je het (globale) programma voor die les.
6. Je loopt de namen door en kijkt de leerlingen aan. Foto’s van leerlingen (van vorig jaar) zijn daarbij een handig hulpmiddel vooral als sommige leerlingen op een andere plaats gaan zitten dan op de plattegrond staat aangegeven of wanneer een plattegrond ontbreekt. Start daarom de eerste les met het doornemen van de namen, je kunt dan meteen controleren of iedereen er is en hoe de uitspraak van de namen is. Is er geen plattegrond (voor jouw lokaal) maak er dan zelf één. Vertel de leerlingen dat ze de komende lessen volgens deze plattegrond moeten zitten (wees hier consequent in: leerlingen mogen de komende lessen niet uit eigen beweging van de plattegrond afwijken, wel na toestemming van jou).
7. Vertel (of schrijf op het bord) welke boeken en spullen leerlingen voor jouw vak bij zich moeten hebben. Dit is een mooi moment om duidelijk te maken wat er gebeurt wanneer leerlingen hun spullen niet bij zich hebben (bijvoorbeeld: één keer niet bij je: “kan de beste overkomen en ik noteer het in mijn agenda en dat is een waarschuwing. Tweede keer volgt een strafje”).
8. Vraag of ze hun boek spullen nu bij zich hebben, en zorg de eerste les voor reservesetjes omdat leerlingen (om wat voor reden dan ook) iets niet bij zich hebben.
9. Geef een korte instructie van 5-10 minuten over een onderwerp van je vak (zeg er bij hoe lang de instructie ongeveer gaat duren).
10. Heeft een leerling een vraag? Prima, even je vinger opsteken!
11. Ga nu aan het werk, laat hen rustig, individueel werken, bijvoorbeeld stil een tekst lezen, of laat een leerling een stuk tekst voorlezen (doorgaans zijn de medeleerlingen dan stil), of laat iets overschrijven van het bord.
12. Zorg in je lessen voor een duidelijke opbouw:
• eerst makkelijke stof (op beheersingsniveau, zó makkelijk dat er niet veel vragen zijn) dan moeilijke
• eerst korte instructie dan langer
• eerst individueel werken, dan in tweetallen en later - als het werken in tweetallen goed gaat - in meertallen
• eerst vijf – tien minuten stil werken
• samenwerken: eerst in 2-tallen
13. Kijk klassikaal terug op de les, maak een compliment en spreek de verwachting uit dat je een plezierig jaar met hen zult hebben waarin goed gewerkt kan worden.
14. Als de les bijna voorbij is, en leerlingen mogen opruimen, laat ze dan (eventueel na dat ze hun jas hebben gepakt) op hun plaats zitten. Zeker bij jongere leerlingen vraag je anders om onrust en gestoei
15. Sta bij de deur en neem afscheid.
16. Maak deze (of je eigen) lesopbouw de eerste lessen tot een terugkerend ritueel, daarmee breng je structuur aan.
Werkvormen die rust brengen
- Leerlingen individueel laten werken- Van het bord iets laten overnemen
- Iets laten maken dat aan het eind van de les moet worden ingeleverd
- Zelf voorlezen
- Een leerling laten voorlezen
- Afwisselend verschillende leerlingen laten voorlezen
- Leerlingen het antwoord op een klassikale vraag eerst op laten schrijven
- Klassikale instructie waarbij van te voren is verteld hoe lang die duurt
- Een klassengesprek beginnen met: “Vingers, wie weet ….”
- Huiswerk opgeven en alvast dat huiswerk in de les laten maken
- Een grote hoeveelheid erg eenvoudig werk laten maken
- Een tekst dicteren
10 tips om orde te houden
TIP 1 Wees niet jezelf (wees professioneel) Tip: lees het artikel hieroverTIP 2 Hanteer de eerste lessen een vast patroon
TIP 3 Maak contact
TIP 4 Eigen regels eerst
TIP 5 Als je kleine dingen groot maakt, krijg je minder grote dingen
TIP 6 Vraag je bij bepaald gedrag af: wil ik dit gedrag maal 20?
Zo niet? Doe er dan nu wat aan!
TIP 7 Wees als een Spin in het communicatieweb
TIP 8 Keep them busy
TIP 9 Start consequent en hou dat vol totdat het in de klas gaat zoals jij dat hebben wilt
(nb 5x lastig = belangrijk)
TIP 10 Als iets niet werkt, doe dan wat anders.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten